پیمانکار کیست؟
جهت اجرای بهتر و سریع تر پروژه های ساختمانی از افراد متخصص و کار بلد در این زمینه استفاده می شود. به این افراد پیمانکار ساختمان گفته می شود. وظیفه پیمانکار ساختمان می تواند به عهده یک فرد حقیقی و یا شرکت حقوقی باشد.
در واقع طرف پیمانکار با فراهم کردن نیرو متخصص و ابزار آلات مناسب سبب اجرای بهتر پروژه خواهد شد. در این میان بین کارفرما و پیمانکار قراردادی منعقد خواهد شد که در آن به مواردی از قبیل مدت زمان اتمام پروژه ، نحوه ساخت ، فراهم کردن وسایل و ابزار آلات ، مواد و مصالح ، مبلغ توافق شده و شیوه پرداخت اشاره خواهد شد.
هیچ‌گاه یک فرد عادی نمی‌تواند از پس انجام چنین پروژه‌هایی برآید؛ مانند هر کار دیگری که انجام آن به متخصص نیازمند است. پیاده‌سازی هر عملیات ساختمانی به یک پیمانکار نیاز دارد و شما به عنوان کارفرمای پروژه لازم است بدانید که پیمانکار کیست و چه وظایفی را به عهده دارد؟
هنگامی که قراردادی بین پیمانکار ساخت و ساز و کارفرما صورت می‌گیرد دارای شرایطی است که به دو صورت اختصاصی و عمومی می‌باشد و باید همه‌چیز در قرارداد به طور واضح مشخص شود.
در ادامه این مقاله با هلدینگ آژندآشیانه همراه باشید.
وظایف پیمانکار ساختمان چیست ؟
وظایف آن کاملا بستگی به قراردادی دارد که با صاحب پروژه توافق کرده و امضا شده است؛ مثلا اگر قرارداد به صورت عمومی باشد و اجرای تمامی کارهای ساخت یک پروژه را بر عهده بگیرد، مسلما متعهد است کل مجموعه ساخت و ساز را مدیریت کند اما اگر قراردادی جزئی ثبت کرده باشد؛ موظف به اجرای همان مراحل ساخت می شود.
نظارت کامل بر روی اجرای پروژه طبق برنامه و نقشه ی طراحی شده: تعهد مهم دیگر پیشبرد دقیق پروژه برطبق پلن های از قبل طراحی شده است. پیمانکار بایستی در تمامی مراحل با نظارت بر روی اجرای قسمت های مختلف پروژه مانع از انحراف آن از برنامه تعیین شده و اجرای هر بخش شود.
برنامه ریزی برای تهیه منابع و مصالح مورد نیاز ساخت و ساز: یکی از وظایف مهم وجود منابع و مصالح مختلف مورد نیاز در تمامی مراحل ساخت می باشد. به طور کلی این منابع شامل نیروی انسانی، ابزارآلات و مصالح می شوند. یک پیمانکار ساختمانی باید به نحوی برنامه ریزی کند که در تمامی مراحل این موارد در اختیار پروژه قرار داشته باشد.
حفظ و نگهداری از تجهیزات و منابع انسانی در طول اجرای پروژه: در یک پروژه ساختمانی فراهم آوردن شرایط مناسب برای حفاظت از جان منابع انسانی و همچنین حراست از تجهیزات موجود در پروژه از جمله وظایف پیمانکار ساختمان می باشد و احیانا اگر هر کدام از این موارد دچار صدمه و آسیب شدند، جبران خسارت یا درمان آن ها برعهده وی می باشد.
اصلی‌ترین وظایف پیمانکار ساختمان
- در همه مراحل عملیات، پیمانکاران وظیفه دارند تا صلاح کارفرما را رعایت کرده و به نظرات او توجه داشته باشند.
- پیمانکار وظیفه دارد تا بر اساس اطلاعات موجود، هزینه‌های پروژه را برآورد کند و به تأیید کارفرما برساند.
- انتخاب پیمانکار هر بخش از عملیات ساختمان و بستن قرارداد با هر یک از آن‌ها وظیفه پیمانکار ساختمان خواهد بود.
- اطلاع از همه قوانین و محدودیت‌ها و رعایت هر یک از آن‌ها بر عهده پیمانکار است.
- انشعاب آب، برق، گاز و موارد دیگر را پیمانکار انجام می‌دهد.
- پیمانکار وظیفه فراهم‌کردن مصالح و ماشین‌آلات لازم را دارد.
- پیمانکار ساختمان باید نسخه نمونه از قراردادهایی که با دیگر پیمانکاران بسته است را به کارفرما تحویل دهد.
- پرداخت همه هزینه‌های عوارض، بیمه‌های کارگران و حقوق دولتی به عهده پیمانکاران ساختمان قرار دارد. البته باید پرداخت این هزینه‌ها و مستندات آن به تأیید کارفرما برسد.
- نگهداری از ساختمان، اجناس و تمامی مصالح آن از زمان شروع کار تا زمان تحویل پروژه به عهده پیمانکار قرار دارد.
- هر چند روز یک‌بار باید هزینه‌های پرداخت شده برآورد شوند و بعد از تأیید توسط مهندس ناظر به کارفرما ارائه شود.
- بر اساس میزان درصد پیشرفت کار، پرداخت هزینه به پیمانکاران کل و جزء صورت می‌گیرد.
کارفرما چه وظایفی را نسبت به پیمانکار ساختمان دارد؟
- کارفرما باید زمین یا محل کار مورد نظر را در زمان مشخص شده به پیمانکار تحویل دهد.
- کارفرما وظیفه دارد تا در همان آغاز کار، اهداف پروژه و نیازهای آن را برای پیمانکار شرح دهد تا او با درک درستی از نحوه انجام کار برای پیش‌بردن کارها تلاش کند.
- در ابتدای پروژه برای پیشبرد کارها، پیمانکار وظیفه دارد تا مبلغی را به عنوان بیعانه در اختیار پیمانکار قرار دهد.
- عمل‌کردن به تعهدات مالی قرارداد از مهمترین وظایف کارفرما است. البته این تعهد بستگی به عملکرد پیمانکار در اجرای مراحل پروژه دارد.
انواع پیمانکاری ساخت و ساز
فرد و یا شرکت صاحب پروژه متناسب با میزان بزرگی ساخت و ساز و همچنین فنی بودن پروژه تصمیم به انتخاب یک یا چند پیمانکار برای اجرای فرایند های مورد نیاز می گیرد. بر همین اساس در زمینه ی پیمانکاری ساخت و ساز حوزه های متفاوتی وجود دارد که به چند مورد از مهمترین آن ها اشاره می کنیم.
۱.پیمانکاری در حوزه ی تخریب و خاک برداری
پیمانکاری در این حوزه که یکی از پایه ای ترین مراحل پیمانکاری ساخت و ساز می باشد، بیشتر به منظور مراحل ابتدایی یک پروژه انجام می پذیرد و در آن متناسب با قرارداد و برنامه تعیین شده به انجام عملیات های خاک برداری و تخریب پرداخته می شود.
۲.پیمانکاری در حوزه ی آرماتور بندی و بتن ریزی
در یک پیمانکاری ساخت ساختمان انجام مرحله آرماتور بندی شناژ، سقف و ستون ها به همراه بتن ریزی آن ها معمولا به کارشناسان و افراد خبره در این حوزه سپرده می شود. به همین خاطر در پروژه های بزرگ همواره انجام این عملیات ها به یک پیمانکار ماهر و با تجربه در این زمینه داده می شود.
۳.پیمانکاری در حوزه ی لوله کشی و تاسیسات (آب، برق، گاز)
حوزه ی مهم دیگری که معمولا در یک پیمانکاری ساخت و ساز مورد نیاز است، انجام لوله کشی و نصب تاسیسات می باشد. پیمانکاری در این حوزه معمولا از بعد انجام مراحل سفت کاری و آغاز مراحل نازک کاری شروع و تا پایان پروژه انجام می پذیرد.
انواع قرارداد پیمانکاری ساختمان
۱.قرارداد امانی یا تک عاملی
برای اجرای پروژه‌های کوچک از این نوع قرارداد استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر در یک قرارداد امانی، خبری از بسته شدن قرارداد با هیچ پیمانکاری نیست و مدیریت به طور کامل به عهده کارفرما قرار دارد. در این روش هزینه‌های بیشتری خرج خواهد شد، اما به دلیل اینکه سرعت اجرای پروژه در آن بالا است، طرفداران بیشتری دارد.
۲.قرارداد پیمان مدیریت یا درصدی
در این نوع قرارداد اجرای صفر تا صد عملیات بر دوش پیمانکار است و پرداخت دستمزد بر اساس درصد تعیین شده از تمام مخارج ساخت و ساز صورت می‌گیرد. در این قرارداد، مبلغ کار از هیچ محدودیتی برخوردار نیست و به میزان بالارفتن هزینه‌ها، مبلغ کارمزد نیز افزایش خواهد یافت. معایبی که در این نوع قرارداد وجود دارد باعث شده تا کم‌تر مورد استفاده قرار گیرد. این معایب عبارتند از:
- مشاورین به این روش علاقه‌ای نشان نمی‌دهند، زیرا همواره لازم است تا فاکتور و صورت‌حساب‌ها به شکل مستمر توسط مشاور کنترل شود.
- با بالارفتن مخارج ساخت و ساز، دستمزد پیمانکار بیشتر می‌شود و از این رو کارفرمایان تمایل چندانی به قرارداد درصدی ندارند.
- احتمال اینکه کارفرما به پیمانکار بدبین شود در این روش وجود دارد.
- محدودیت پیمانکار نسبت به خرید لوازم و مصالح و همین‌طور انجام کارها بیشتر است.
۳.قرارداد طرح و ساخت یا دوعاملی
در این نوع قرارداد کارفرما از طراح یا سازنده می‌خواهد تا برای عملی‌کردن خدمات مربوط به طراحی و ساخت پروژه اقدام کند. با این روش وظایف و مسئولیت‌های کارفرما به حداقل مقدار ممکن می‌رسد؛ زیرا ساخت پروژه و طراحی آن بر دوش پیمانکار قرار می‌گیرد.
۴.قرارداد متعارف یا سه عاملی
بر اساس قرارداد متعارف، مسئولیت‌های هماهنگ‌کردن مراحل طراحی، ساخت و راه‌اندازی به عهده کارفرما است. زمانی که مرحله طراحی به پایان برسد، ساخت پروژه را به یک یا چندین پیمانکار می‌سپارند. در این حالت لازم است تا کارفرما برای همکاری با پیمانکار، سازنده، طراح و مشاور قراردادهای جداگانه برگزار کند. منظور از سه عامل در قرارداد متعارف، کارفرما، مشاور و پیمانکار است.
۵.قرارداد مدیریت اجرا یا چهار عاملی
در این شیوه قرارداد برای اینکه ریسک و مسئولیت کارفرما کم‌تر شود، او از یک نیروی ماهر می‌خواهد تا کارهای لازم برای طراحی، ساخت و کنترل پروژه را انجام دهد.
۶.قرارداد احداث، بهره‌برداری و انتقال
این نوع قرارداد یکی از روش‌های جدید تأمین مالی است که در آن مراحل ساخت و بهره‌برداری از پروژه را در مدت‌زمان مشخص‌شده به شرکت مربوطه واگذار می‌کنند و سرمایه‌گذار در آن سود حاصل از قرارداد را با گذشت این زمان به دست می‌آورد.
۷.قرارداد دستمزدی
در این نوع قرارداد، فقط دستمزد حاصل از اجرای عملیات را به پیمانکار ساختمان پرداخت می‌کنند و فراهم‌کردن مصالح از وظایف کارفرما خواهد بود. در این حالت کیفیت مصالح به عهده پیمانکار نیست و معمولاً مبلغ قرارداد پایین‌تر گفته می‌شود.
۸.قرارداد کلید در دست
همه مسئولیت‌های پروژه را در قرارداد کلید در دست به عهده پیمانکار می‌گذارند؛ به شیوه‌ای که صاحب‌کار برای استارت پروژه تنها نیاز به چرخاندن یک کلید دارد. به دلیل اینکه در این قرارداد مسئولیت کل پروژه را پیمانکار می‌پذیرد، در صورت وجود هر گونه مشکلی او باید جوابگو باشد.
۹.قرارداد بیع متقابل
در قرارداد بیع متقابل در برابر دریافت محصول، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع قرارداد در گروه قراردادهای خرید خدمت قرار دارد. در این حالت شرکت سرمایه‌گذاری، خارجی خواهد بود و پرداخت همه هزینه‌ها به عهده اوست. این شرکت راه‌اندازی پروژه و سرمایه‌گذاری در آن را برای کشور میزبان انجام می‌دهد.
۱۰.قرارداد مقطوع
این قرارداد شامل دو روش اجرایی زیر می‌شود:
- در نوع اول با پرداخت یک مبلغ معین به پیمانکار، وظیفه دارد تا تعهدات خود را اجرایی کند.
- در روش دوم پیمانکار پس از پایان هر مرحله‌ای، مبلغ مورد نظر را دریافت می‌کند.
در این نوع قرارداد روش دوم برای کارفرمایان بهتر است؛ زیرا می‌توانند نسبت به هر مرحله و تأیید آن کنترل داشته باشند.
معرفی انواع پیمانکارهای ساختمان
هر پیمانکاری مسئولیت اجرای یک پروژه را متناسب با نوع مهارت و تخصص خود قبول می‌کند. از این رو انواع مختلفی پیمانکار داریم که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم:
- پیمانکار بتن‌ریزی
- پیمانکار سازه‌های فلزی
- پیمانکار آرماتوربندی
- پیمانکار تخریب
- پیمانکار خاک‌برداری
- پیمانکار سفت‌کاری ساختمان
- پیمانکار حفر چاه
- پیمانکار نازک‌کاری
- پیمانکار برق‌کشی
- پیمانکار لوله‌کشی
- پیمانکار سقف کاذب
- پیمانکار کاشی‌کاری
- پیمانکار نقاشی ساختمان
- پیمانکار عایق‌کاری
- پیمانکار اجرای داربست
- پیمانکار رنگ و نقاشی
- پیمانکار اجرای آسانسور
کلام پایانی
اینکه شما کدام یک از انواع پیمانکارهای ساختمانی نام‌برده در این نوشتار هستید، بستگی به شغل و تخصصتان خواهد داشت. اصولاً بخش اجرایی پیمانکاری دشوار است، اما سود بیشتری برای شما دارد. در صورتی که قصد فعالیت در این حرفه را دارید، باید به دنبال مجوز برای انجام آن باشید. برای اخذ مجوز میتوانید از طریق مرجع صدور پروانه کار، نظام مهندسی ساختمان یا مسکن شهرسازی اقدام کنید. شما میتوانید مقاله مربوط به مدیریت پیمان بیشتر آشنا شوید،همچنین شما میتوانید با تیم آژندآشیانه برای طراحی و ساخت و پیمانکاری ساختمان خود در ارتباط باشید.
