نرم افزارهای معماری به طراحان اجازه می‌دهند ایده‌ها و تصاویر ذهنی خود را راحت‌تر نشان دهند، طرح اولیه را ویرایش کنند و با اضافه کردن اطلاعات مهندسی همچون مشخصات سایت پروژه، متریال‌های ساختمانی و مشخصات سازه‌ای، طرح معماری را به واقعیت نزدیک کنند. معماران می توانند به کمک نرم افزارهای معماری به جریان طراحی و روند پیشروی پروژه نظم بدهند و زمانبندی پروژه و تقسیم وظایف بین گروه طراحی را راحت‌تر کنند.
در ادامه با آژند آشیانه کاربردی ترین نرم افزارهای معماری را به شما معرفی می‌کنیم.
علاوه بر دانستن ویژگی‌ها و نقاط قوت و ضعف هر نرم‌افزار معماری، به دانستن نکات دیگری برای انتخاب نرم‌افزار مناسب نیاز دارید؛ شما باید از بازار کار معماری در ایران و خارج از کشور و نرم افزارهای پرکاربرد در بازار کار مطلع باشید.
برای انتخاب درست نرم‌افزار، باید به علایق و استعدادهای خودتان توجه کنید و نرم‌افزاری را برگزینید که با گرایش معماری و عنوان شغلی مدنظرتان تطابق بیشتری داشته باشد. این موضوع را در ادامه این مطلب بیشتر شرح داده‌ایم.
۱. نرم افزار اتوکد (AutoCAD)
اولین و مطرح‌ترین نرم‌افزار مورد نیاز معماران نرم افزار اتوکد است که از ویژگی‌های مثبت آن داشتن مجموعه کامل ابزارهای ترسیمی و انواع امکانات برای نقشه‌کشی دوبعدی است. اتوکد دارای نوار فرمان برای وارد کردن اطلاعات و شرتکات‌های کیبورد کاربردی است که رابط کاربری ایده‌آلی به وجود آورده است و انجام کارهای پیچیده را آسان میکند.
اتوکد از مجموعه پرقدرت نرم افزارهای معماری شرکت آتودسک است که امکان ادغام و انتقال فایل به انواع نرمافزارهای این شرکت را دارد و یک نرم‌افزار مطمئن و پرکاربرد خصوصاً برای نقشه‌کشی دو بعدی فاز یک و فاز دو و تولید مدارک پروژه معماری است.
ویژگی های مثبت نرم افزار اتوکد برای رشته معماری
- شروع یادگیری و استفاده اولیه از آن برای ترسیم نقشه، آسان است.
- رابط کاربری بسیار خوبی دارد و استفاده از نوار فرمان آن لذتبخش است.
- در لایه‌بندی و تنظیمات مدارک پروژه، عالی عمل میکند.
- با کمک نصب فونت کاتب از فونت فارسی پشتیبانی میکند.
ویژگی های منفی نرم افزار اتوکد برای رشته معماری
- تسلط بر آن زمان‌بر است.
- ممکن است جای خود را به نرمافزارهای BIM بدهد.
- به فضای زیادی برای نصب احتیاج دارد و اجرای آن نسبتا سنگین است و به سیستم سخت‌افزاری مناسبی نیاز دارد.
۲. نرم افزار رویت معماری (Revit)
نرم افزار رویت یک نرم‌افزار یکپارچه است که با بهره‌گیری از مدلسازی اطلاعات سازمان، تمامی مراحل طراحی معماری، سازه‌ای و تاسیساتی را در یک مجموعه گرد هم می‌آورد. رویت در پروژه‌های بزرگ و پیچیده برای هماهنگ کردن تیم‌های مهندسی شامل معماری، عمران، الکترونیک و مکانیک استفاده می‌شود و تمامی اعضای تیم را از طریق تکنولوژی ابری یا Cloud به هم متصل میکند و فایل را در هر لحظه بروزرسانی میکند.
نرم افزار رویت نرم‌افزاری جامع و کارآمد است که تمام بخش‌های پروژه را به هم متصل میکند؛ این نرم افزار بسیار هوشمند است و از اجزای ساختمان درک کاملی دارد. شما در محیط رویت خط نمی‌کشید بلکه اجزای ساختمان مانند دیوار، سقف، پله و … را جایگذاری می‌کنید. در نرم افزار Revit تمامی مدارک در ارتباطی همزمان هستند و هر تغییر در یک مدرک مثلا پلان، تغییر در دیگر مدارک مانند برش، نما و مدل سه‌بعدی را در پی دارد.
تسلط به محیط کاربری، منوها و تنظیمات رویت زمان‌بر است و رابط کاربری آن تفاوت‌هایی با اتوکد دارد و مثلا نوار فرمان اتوکد را ندارد، به همین دلیل برای کسانی که به اتوکد عادت دارند کوچ کردن به رویت نیاز به تمرین دارد تا عادات جدید را در ذهن خود شکل دهند. البته منوهای رویت دارای نظمی کاملا منطقی هستند و پس از صرف زمان کافی برای آشنایی با محیط آن، از کار کردن با سیستم هوشمندی همچون رویت لذت خواهید برد.
ویژگی های مثبت نرم افزار رویت
- پرکاربردترین نرم‌افزار BIM در ایران و جهان
- هماهنگی با نرمافزارهای شرکت آتودسک از جمله تری‌دی‌مکس و آتوکد
- بهترین نرم‌افزار برای فاز ۲ و دیتیل‌های اجرایی
- توانمند در معماری پارامتریک و الگوریتمیک و ساخت احجام پیچیده
- مدلینگ و رندرینگ حرفه‌ای با انواع موتورهای رندر
- کارآمدترین نرم‌افزار برای همکاری تیم بزرگی از مهندسان و طراحان در یک پروژه معماری
ویژگی های منفی نرم افزار رویت
- نیاز به حدود ۳۰ گیگابایت فضای نصب برای نسخه‌های جدید (۲۰۲۰ به بعد)
- نیاز به سخت‌افزار قوی و نصب تنها بر روی ویندوز ۱۰ در نسخه‌های جدید (۲۰۲۰ به بعد)
- هر ورژن از نرم‌افزار رویت فقط فایل‌های همان ورژن و ورژن‌های پایین‌تر را می‌تواند اجرا کند.
- مدلسازی احجام پیچیده در رویت زمان‌بر است و استفاده از نرم افزار ۳D Max و راینو ترجیح داده می‌شود.
- هر چند پلاگین وی ری و اینسکیپ برای رویت، خروجی بسیار خوبی دارند اما آتودسک توصیه میکند فایل نهایی رویت را برای بالاترین کیفیت رندر به نرم‌افزار تری دی مکس انتقال دهید.
۳. نرم افزار اسکچاپ (SketchUp)
اسکچاپ نرم افزاری آسان برای یادگیری مدلسازی سه‌بعدی سریع است. محیط نرم افزار اسکچاپ بسیار کاربرپسند است و شما در اسکچاپ می توانید به سرعت حجم‌سازی کنید و ایده‌های خود را مدل کنید.
اسکچاپ مدل‌های آماده فراوانی دارد و آبجکت‌های رایگان و کتابخانه متریال‌های آن بسیار به کار شما می‌آید. این نرم‌افزار برای اسکیس اولیه و حجم‌سازی عالی است و در بسیاری از شرکت‌های معماری در شروع طراحی و مرحله ایده‌یابی حجمی از اسکچاپ استفاده میشه اما اسکچاپ به تنهایی یک نرم‌افزار جامع نیست و حتماً برای مرحله نقشه‌کشی و رندر نهایی نیاز به استفاده از نرمافزارهای دیگر در کنار آن وجود دارد.
از خصوصیات مثبت نرم افزار اسکچاپ میتوانیم به کیفیت قابل قبول مدلسازی سه‌بعدی و رندر در پلاگین‌هایی همچون وی ری اشاره کنیم. این نرم افزار در زمان شما صرفه‌جویی میکند و زمان مدلسازی و تحویل پروژه را کوتاه‌تر میکند.
نصب و راه‌اندازی و شروع کار با اسکچاپ آسان است و این نرم‌افزار حجم متوسطی دارد و در سیستم‌های کامپیوتری متوسط نیز به خوبی اجرا می‌شود. این نرم‌افزار فایل‌های دیگر نرم افزارهای معماری را اجرا میکند و خروجی آن نیز در بسیاری از نرم افزارهای معماری قابل اجراست.
اسکچاپ نرم‌افزار محبوبی در بازار معماری ایران و جهان است و خصوصا به عنوان یک نرم افزار طراحی داخلی سه بعدی بسیار پرطرفدار است و رندرهای داخلی باکیفیتی با اسکچاپ تولید می‌شود.
ویژگی های مثبت نرم افزار اسکچاپ
- شروع یادگیری و مدلسازی با آن آسان است.
- کیفیت رندر نهایی وی ری در اسکچاپ بسیار بالاست.
- نرم‌افزاری نسبتا سبک است و بر روی اکثر سیستم‌ها به خوبی اجرا می‌شود.
- فایل‌های آماده، آبجکت‌ها و متریال‌های رایگان زیادی برای اسکچاپ وجود دارد.
- رابط کاربری مناسبی دارد و کار با ابزارهای آن آسان است.
- انواع موتورهای رندر دارای نسخه اسکچاپ هستند.
ویژگی های منفی نرم افزار اسکچاپ
- سنجش ابعاد و اندازه‌های احجام در اسکچاپ مشکل است.
- تولید مدل‌های پیچیده و سطوح منحنی و کنترل ابعاد آنها با اسکچاپ سخت است و نیاز به تسلط بالایی دارد.
۴. نرم افزار تری دی مکس (۳D Max)
احتمالا دومین نرم افزار مطرح پس از اتوکد در بازار کار معماری، نرم افزار تری دی مکس است. نرم افزار ۳D Max در مدلسازی و ساخت انیمیشن بسیار قدرتمند است و از اتوکد، رویت و بسیاری دیگر از نرم افزارهای معماری پشتیبانی میکند. این نرم‌افزار پلاگین‌های فوق‌العاده‌ای دارد و انواع انجین‌های رندرگیری دارای نسخه به‌روز برای تری‌دی‌مکس هستند.
نرم افزار ۳D Max دارای سه مجموعه مجزا است که برای استفاده در هر صنعت بهینه شده است؛ اگر شما در صنعت رسانه، سرگرمی و ساخت انیمیشن و بازی‌سازی فعال باشید می‌توانید مجموعه رسانه و سرگرمی را نصب کنید و برای کار در زمینه طراحی محصول و طراحی صنعتی، نسخه مخصوص طراحی محصول و برای معماری و مهندسی ساختمان از تری‌دی‌مکس مخصوص مدلسازی ساختمان را انتخاب کنید.
ویژگی های مثبت نرم افزار تری دی مکس
- محبوب‌ترین نرم افزار طراحی داخلی سه بعدی در بازار کار ایران است.
- پرکاربردترین نرم افزار نمای ساختمان در بازار کار ایران است.
- مجموعه کم‌نظیری از پلاگین‌ها، آبجکت‌ها و متریال‌ها برای تری‌دی‌مکس وجود دارد.
- در صورت تسلط بر تری‌دی‌مکس بالاترین کیفیت خروجی را نسبت به تمامی نرمافزارهای مدلسازی سه‌بعدی خواهید داشت.
ویژگی های منفی نرم افزار تری دی مکس
- تقریبا سخت‌ترین نرم‌افزار معماری است و یادگیری آن زمان‌بر است و تمرین زیادی می‌طلبد.
- نرم‌افزاری سنگین است که اجرای آن نیاز به سیستمی با CPU و RAM بالا دارد و در بسیاری از لپ‌تاپ‌های معمولی، کند اجرا می‌شود.
۵. نرم افزار راینو (Rhinoceros 3D)
نرم افزار راینو قدرتمندترین نرم افزار طراحی معماری برای مدلسازی سطوح منحنی و فرم‌های پیچیده بر پایه مدل ریاضی NURBS است. شما می‌توانید یک فرم پیچیده را در تری‌دی‌مکس یا رویت مدل کنید ولی از نظر صرفه‌جویی در زمان و اجرای راحت نرم‌افزار بر روی سیستم شما، راینو بهترین گزینه است.
قابلیت اضافه کردن اطلاعات و معماری پارامتریک در راینو وجود دارد که عملکردی نزدیک به سیستم مدلسازی اطلاعات ساختمان خواهد داشت. این نرم‌افزار برای مدلسازی سطوح پیچیده در طراحی صنعتی، طراحی چهره و طراحی معماری ساختمان‌های با فرم خاص، ایده‌آل است. پلاگین گرس هاپر بر روی راینو اجرا می‌شود و از قویترین نرم‌افزارها برای برنامه‌نویسی گرافیکی است و پیچیده‌ترین سطوح را با ساخت الگوریتم، مدلسازی میکند.
ویژگی های مثبت نرم افزار راینو
- به نسبت دیگر نرمافزارهای مدلسازی مانند تری‌دی‌مکس، سبک‌تر است و راحت‌تر اجرا می‌شود.
- در مدلسازی فرم‌ها و الگوهای پیچیده مانند پوسته‌های متحرک نما، حرف اول را می‌زد.
- قابلیت ادغام و همکاری خوبی با نرمافزارهای مجموعه آتودسک مانند اتوکد و رویت دارد.
ویژگی های منفی نرم افزار راینو
- نرم‌افزار نقشه‌کشی نیست و به نرم‌افزاری مانند رویت برای همکاری در تهیه نقشه‌ها و دیتیل‌ها نیاز دارد.
- به دلیل مدلسازی احجام پیچیده، طبیعی است که تسلط بر راینو نیاز به زمان مناسبی برای آموزش و تمرین دارد.
۶. نرم افزار فتوشاپ(Photoshop)
نرم افزار فتوشاپ در رتبه اول نرمافزارهای گرافیکی در ایران و جهان قرار دارد. از فتوشاپ معمولا در مرحله پست پروداکشن یا پسا تولید پروژه‌های معماری استفاده می‌شود یعنی زمانی که نقشه‌ها و رندرهای شما آماده هستند و شما به نرم‌افزاری برای بالا بردن کیفیت تصاویر خروجی نیاز دارید. فتوشاپ یک نرم‌افزار پیکسلی است و امکانات بسیار خوبی برای تدوین عکس‌ها و تغییر نور و رنگ فراهم میکند. اگر شما در فتوشاپ به سطح حرفه‌ای برسید می‌توانید حتی ساده‌ترین رندرها را با ساخت بافت و محیط طبیعی به حرفه‌ای ترین طرح‌ها تبدیل کنید.
ویژگی های مثبت نرم افزار فتوشاپ
- یادگیری اولیه برای تصحیح نور و رنگ در فتوشاپ آسان است.
- پست پروداکشن بر روی رندر نهایی می‌تواند در زمان نیم ساعت، کیفیت رندر شما را چند برابر کند.
- فتوشاپ دارای حجمی متوسط است و در اکثر سیستم‌ها قابل نصب و اجراست.
- در کنار دیگر ابزارهای گرافیکی شرکت ادوبی، یک مجموعه کامل و کارآمد گرافیکی را تشکیل می‌دهد.
- نمونه فایل آماده برای فتوشاپ زیاد است و به راحتی می‌توانید از مجموعه فایل‌های آماده برای بهبود کارتان استفاده کنید.
ویژگی های منفی نرم افزار فتوشاپ
- یادگیری فتوشاپ در سطح حرفه‌ای و کار با لایه‌ها و انجام پست پروداکشن حرفه‌ای می‌تواند زمان‌بر باشد و به تمرین زیادی احتیاج دارد.
- فتوشاپ نرم‌افزار شلوغی است و منوهای چندگانه‌ای دارد که شناخت و استفاده مناسب از تمامی ابزارها نیاز به زمان دارد.
کاربردی ترین نرم افزارهای معماری برای رندرهای با کیفیت بالا
پلاگین رندر یک نرم‌افزار به حساب نمی‌آید بلکه معمولا یک افزونه است که به نرم افزارهای معماری اضافه می‌شود و با پردازش نور محیطی و انجام محاسبات، طراحی ما را به واقعیت نزدیک میکند. در حال حاضر دو نوع موتور رندرینگ وجود دارد: موتور رندرینگ آفلاین و موتور رندرینگ ریل‌تایم یا همزمان.
موتورهای رندر آفلاین (Offline Rendering)
موتور رندر آفلاین به دو نوع Biased و Unbiased تقسیم می‌شود که منتال ری از نوع Biased، موتور رندر مکسول از نوع Unbiased و موتور رندر وی ری و موتورهای رندر جدیدتر مثل تیا رندر (Thea Render) و کرونا (Corona Render) ترکیبی از هر دو هستند. نوع Biased محدودیت بیشتری در پردازش لحاظ میکند و زمان کمتری برای رندر نیاز دارد ولی کیفیت رندر آن پایین‌تر از Unbiased است.
موتورهای رندر ریل‌تایم (Real-time Rendering)
نوع دوم افزونه رندر، موتورهای ریل‌تایم هستند که محاسبات لازم را به شکل همزمان انجام می‌دهند. این نرم‌افزارها برای اجرا نیاز به کارت گرافیک مناسب دارند تا بتوانند در کسری از ثانیه خروجی مناسبی به ما تحویل دهند. معروف‌ترین موتورهای رندر ریل‌تایم نرم افزار لومیون (Lumion) و پلاگین اینسکیپ (Enscape3D) هستند که هر دو بسیار ساده و کارآمدند و سرعت بالایی دارند. تنظیم دوربین و راه رفتن درون پروژه برای رسیدن به دید مطلوب برای رندر از ویژگی‌هایی است که کار با موتورهای رندر ریل‌تایم را آسان و دلچسب میکند.
۱.نرم افزار کرونا
کرونا رندر یک موتور رندر برای تری دی مکس و مایا میباشد که بر پایه CPU پیاده سازی شده است. در واقع CPU Based بودن این موتور رندر به معنای این است که هنگام گرفتن خروجی، پردازنده یا CPU شما درگیر شده و از قدرت پردازنده برای رندر استفاده میکند. این موتور یک ابزار نو ظهور و جدید است که به سرعت مورد توجه عموم قرار گرفت.
کورونا رندر به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای رندرینگ سه بعدی، مزایای متعددی دارد که عبارتند از:
- سرعت رندرینگ بالا
- محیط کاربری ساده
- پشتیبانی از پلتفرم‌های مختلف
- ادغام با نرمافزارهای مدلسازی
- تنوع ابزارها و افکت‌ها
- کیفیت بالای رندرها
۲.نرم افزار وی ری (Vray)
پلاگین وی ری محبوب‌ترین افزونه رندر برای نرمافزارهای مدلسازی سه‌بعدی است که در زمینه‌های مختلفی همچون فیلم‌سازی، بازی‌سازی، طراحی صنعتی و طراحی معماری استفاده می‌شود. یادگیری پلاگین وی ری نسبتا زمان‌بر است، هرچند شما می‌توانید با آموزش مقدماتی نیز رندر متوسط و قابل قبولی بگیرید. تسلط بر تنظیمات وی ری و ساخت انواع متریال‌ها، کیفیت رندر شما را به بالاترین حد ممکن می‌رساند. اگر می‌خواهید در بازار طراحی داخلی و طراحی نما موفق باشید لازم است در کنار مدلینگ قوی، بر رندرگیری با پلاگین وی ری مسلط شوید.
۳.نرم افزار لومیون (Lumion)
نرم افزار لومیون یکی از بهترین نرم افزارهای ارائه معماری است که یادگیری آسانی دارد و به سرعت می‌توانید در آن پیشرفت کنید. لومیون محیطی کاربرپسند دارد و انیمیشن‌های معماری باکیفیت را با سرعت بالا برای ما تهیه میکند.
گزینه اول برای تولید انیمیشن معماری در بازار کار معماری نرم افزار لومیون است که به خوبی از انواع فایل‌های نرمافزارهای مدلسازی سه‌بعدی پشتیبانی میکند و شما به راحتی می‌توانید فایل‌ها را از تری‌دی‌مکس، رویت، راینو و اسکچاپ به لومیون منتقل کنید و خروجی بسیار خوبی در قالب عکس و فیلم دریافت کنید.
در نرم افزار لومیون امکان ویرایش همزمان طرح معماری در هنگام رندرگیری فراهم است. لومیون دارای امکانات بی‌شماری برای انیمیشن سازی سریع و دارای کتابخانه کاملی از آبجکت‌ها و عناصر ثابت و متحرک محیطی است و قابلیت تنظیم آب و هوا و بافت سطوح زمینه را دارد.
