۱۲ نوع سازه سقف ساختمانی
در ساختمان سازی از انواع سقف های مختلف استفاده می شود و هر کدام از این سقف ها می توانند ویژگی ها و قابلیت های منحصربه فردی داشته باشند و در سازه های متعددی به کار بروند.
در ادامه مطلب به بررسی انواع سقف ساختمانی و کاربردها و مزایا و معایب آن ها می پردازیم.سقف ها از جمله مهم ترین و اصلی ترین اجزای هر ساختمان به شمار می روند که وظیفه آنها انتقال بارها به ستون ها و محافظت از سایر بخش های سازه است.از جمله انواع سقف های ساختمانی و کاربردهای آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
(شما میتوانید انواع سازه های ساختمانی را در این مقاله مشاهده کنید)
۱.سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه‌بلوک از جمله سقف‌هایی است که در آن تیرچه‌ها نقش تیر فرعی را داشته و فواصل بین آن ها با بلوک پر می‌شود و معمولاً در انواع ساختمان‌های اسکلت فلزی، بتنی و آجری به کار می‌روند. تیرچه‌بلوک از وزن کمی برخوردار است و کاملاً یکپارچه است. استفاده از بلوک به جای بتن باعث می‌شود این سقف صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.
مزایای سقف تیرچه بلوک:
- مقاومت بالا در برابر نیروهای افقی مثل باد
- طول عمر بالا
- عدم نیاز به نیروی متخصص برای نصب
- اجرای هم زمان چند سقف بدون نیاز به جک سقفی
معایب سقف تیرچه بلوک:
- محدودیت در شکل های قوسی
- محدودیت در دهانه قابل پوشش
۲.سقف عرشه فولادی
یکی دیگر از انواع سقف ساختمانی سقف عرشه فولادی است که توسط ورق‌های گالوانیزه ذوزنقه‌ای شکل ساخته می‌شود و اجزای آن شامل بتن، میلگرد، گل‌میخ، فلاشینگ و ورق گالوانیزه است. این سقف جایگزین بسیار خوبی برای تیرچه‌بلوک است و می‌تواند در انواع ساختمان‌ها مسکونی و… استفاده شود. در این سقف امکان سقف گذاری و بتن‌ریزی همزمان تمامی طبقات وجود دارد.
مزایای سقف عرشه فولادی:
- کاهش وزن ساختمان
- مقاوم در برابر آتش و زلزله
- صرفه جویی در مصرف بتن
- کاهش زمان اجرا
معایب سقف عرشه فولادی:
- نیاز به نیروی متخصص برای نصب
- اجرای دشوار در اسکلت بتنی
- امکان خوردگی فلز
۳.سقف تیرچه کرومیت
تیرچه کرومیت نیز در حقیقت نوعی سقف تیرچه‌بلوک است که توسط تیرچه فلزی با جان باز اجرا می‌شود. در این نوع سقف‌ها فضای بین تیرچه‌ها می‌توانند با پلی استایرن، بلوک سیمانی، کامپوزیت و … پر شوند. این سقف‌ها دارای انسجام بالایی بوده و صلبیت مناسبی داشته و به دلیل عدم نیاز به شمع بندی سرعت اجرای بالایی دارند. این سقف‌ها می‌تواند در انواع ساختمان‌ها مسکونی، صنعتی و اداری استفاده شود چرا که وزن سازه را بسیار کم می‌کند.
مزایای سقف تیرچه کرومیت:
- سرعت اجرای بالا و سهولت کار
- کاهش وزن سقف
- کاهش تنش بتن
- عدم نیاز به شمع بندی
- یکپارچگی اسکلت و سقف
معایب سقف تیرچه کرومیت:
- نیاز به متخصص برای نصب
- نمایان شدن اثر تیرچه بعد از گذشت زمان از زیر گچ کاری
۴.سقف دال بتنی
سقف دال بتنی از جمله انواع سقف ساختمانی است که از بتن و آرماتور ساخته شده و ضخامتی بین ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر دارد و با توجه به آنکه مقاومت بالایی در برابر لرزش و زلزله داشته، از عمر بالایی برخوردار است و در برابر صوت و حرارت مقاوم است می‌تواند در ساختمان‌های صنعتی و مهم استفاده شود. البته این سقف‌ها را می‌توان در ساختمان‌های مسکونی نیز اجرا کرد.
مزایای سقف دال بتنی:
- کاهش هزینه
- طول عمر بالا
- مقاومت بالای خمشی و برشی نسبت به نوع دیگر آنها
- دارای سرعت اجرای بالا
معایب سقف دال بتنی:
- وزن بالا
- مقاومت کششی پایین
۵.سقف روفیکس
سقف روفیکس از انواع سقف‌های جدید ساختمانی است که دارای قالبی ماندگار است و در اصل نوعی دال بتنی آرمه مرکب بتنی به شمار می‌رود. این سقف‌ها در اصل از نوعی صفحه فلزی مشبک ساخته می‌شوند که در آن پروفیل‌های طولی به شکل موازی در فاصله‌های معین در آن تعبیه می‌شوند. در این سقف امکان اجرای همزمان سقف‌ها وجود دارد و نیازی به شمع و جک ندارد و از وزن کمی برخوردار است. سقف روفیکس را می‌توان در انواع ساختمان‌های مسکونی، اداری و … استفاده کرد.
مزایای سقف روفیکس:
- سرعت و سهولت در اجرا
- کاهش هزینه مصالح سقف
- عدم نیاز به نیروی ماهر
- ایمنی بیشتر در مقابل زلزله
- کاهش ضخامت و وزن سقف ها
معایب سقف روفیکس:
- در صورتی که بتن به درستی ویبره نشود مقاومت فشاری آن کاهش خواهد یافت
- در این روش هزینه‌های جانبی اجرای سقف مثل حمل‌و‌نقل، نگهداری و اجرا بیشتر از روش‌های دیگر است
- برای کنترل کیفی نیاز به نیروی متخصص و ماهر دارید
- قالب‌های مورد استفاده نسبت به قالب‌های معمولی کمی گران‌تر هستند
۶.سقف وافل
سقف وافل به نوعی از سقف‌های ساختمانی گفته می‌شود که با استفاده از سیستم دال قابلمه‌ای تولید و اجرا می‌شود و به آنها سقف مشبک نیز گفته می‌شود. این سقف‌ها هزینه اجرای کمتری داشته و می‌تواند برای مکان‌هایی همچون بیمارستان‌ها، پارکینگ‌های مسقف، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌ها و سوله‌های صنعتی استفاده شود. همچنین زمان اجرای کوتاهی داشته و سرعت ساخت‌وساز را افزایش می‌دهند.
مزایای سقف وافل :
- سرعت بالا در اجرا
- به صرفه و اقتصادی
- مقاومت و ایمنی بالا
معایب سقف وافل :
- نامناسب برای سطوح شیب دار
- نیاز به مهارت برای اجرا
- نامناسب برای مناطق بادخیز
- کاهش تعداد طبقات به خاطر وجود ارتفاع در طبقات
۷.سقف یوبوت
سقف‌های یوبوت از جمله سقف‌های ساختمانی هستند که با هدف کاهش وزن ساختمان‌ها استفاده می‌شوند و امروزه بسیار رایج شده اند. سقف یوبوت از دو لایه‌بتنی مسلح در بالا و پایین دال مجوف تشکیل شده است. فاصله این دو لایه با قالب‌هایی که یوبوت نام دارد، پر می‌شود.
این قالب‌ها مانند بلوک‌های سفالی و یا پلی استایرن دارای هندسه مکعبی اما تو خالی است. سرهم کردن قالب‌های سیستم یوبوت به طور کامل در محل پروژه انجام می‌شود و پس از نصب قالب‌ها، سقف بتن ریزی می‌شود.این سقف‌ها می‌توانند در انواع ساختمان‌های مسکونی، اداری و صنعتی استفاده شوند.
مزایای سقف یوبوت :
- بهبود عایق صدا، حرارت و لرزش
- امکان حذف تیر بین ستون ها
- امکان اجرای دهانه های بلند
- افزایش مقاومت در برابر زلزله
- سادگی در اجرا
- کاهش وزن
معایب سقف یوبوت :
- نفوذ بتن در ساختار قالب در صورت شکستگی آن و افزایش بار مرده بر سازه.
- نگهداری سخت به دلیل طول عمر کوتاه قالب ها درصورت عدم استفاده به مدت ۴ ماه.
- تغییرپذیری شکل قالب های سقف در صورت عدم استفاده به مدت طولانی.
- هزینه بر بودن تهیه قالب ها در مقیاس کوچک و تعداد زیاد.
- ایجاد حفره درسقف یوبوت درصورت عدم بتن ریزی صحیح دراطراف قالب.
۸.سقف طاق ضربی
سقف‌های طاق ضربی از جمله قدیمی‌ترین نوع سقف‌ها هستند که هنوز هم در بسیاری از مناطق جهان استفاده می‌شوند. این سقف‌ها از مصالحی همچون آجر و گچ ساخته می‌شوند و نیازی به قالب ندارند. این سقف‌ها معمولاً در ساختمان‌های مسکونی با دهانه‌های کم استفاده می‌شوند. چون در ساخت آنها از سازه‌های مقاوم استفاده نمی‌شود نمی‌تواند استحکام بالایی داشته باشد و به همین دلیل در ساختمان‌های تجاری و صنعتی از آن استفاده نمی‌شود.
مزایای سقف طاق ضربی:
- سرعت بالای اجرا
- دردسترس بودن مصالح
- عدم نیاز به نیروی متخصص برای اجرا
- پایین بودن هزینه اجرا
- امکان تغییر بخش هایی از ساختمان بعد از اجرا
معایب سقف طاق ضربی:
- عدم ردشدن تأسیساتی مثل لوله از روی سقف
- یکپارچه نبودن و نداشتن پایستگی و انسجام کافی
- لرزش در اثر راه رفتن روی سقف یا دیگر عوامل محیطی
- خوردگی آهن در تماس با گچ
- وزن بالا و عدم استحکام در دیافراگم سقف در هنگام زلزله
۹.سقف کامپوزیت فلزی
سقف کامپوزیت فلزی، که به نام سقف مختلط یا مرکب نیز شناخته شده، از ترکیب بتن و پروفیل فولادی ساخته می شود. بنابراین قیمت پروفیل فولادی، تاثیر مستقیمی بر نرخ این سقف ها می گذارد. سقف کامپوزیت فلزی در پروژه هایی که از نوع اسکلت فلزی هستند، کاربرد دارد. یکی از ویژگی های این نوع سقف، استفاده از برش گیر (ناودانی، نبشی یا گل میخ) است؛ این کار باعث افزایش یکپارچگی سقف می شود.
مزایای سقف کامپوزیت فلزی
- نصب آسان
- سرعت اجرای بالا
- کاهش هزینه
- امکان بتن ریزی چند سقف باهم
- صرفه جویی در میزان مصرف فولاد به علت استفاده از مصالح مرکب
- کاهش وزن نهایی سقف در مقایسه با سقف های طاق ضربی و تیرچه بلوکی
- (دم نیاز به شمع بندی )سقف های کامپوزیتی را می توان به کمک شمع بندی هم اجرا کرد
- افزایش سختی و استحکام سقف
معایب سقف کامپوزیت فلزی
- سقف کامپوزیت فلزی ممکن است در اسکلت بتنی ناسازگار باشد
- شرایط آب و هوایی منطقه می تواند منجر به پوسیدگی آن شود
- محدودیت در اجرای دهانه های بلند
- احتمال تغییر شکل در دراز مدت به علت خزش در بتن
- گران تر از سایر سقف ها
- دسترسی مشکل به تاسیسات برای تعمیرات
۱۰.سقف کوبیاکس
سقف کوبیاکس نیز از جمله سقف‌های مدرنی است که در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است و در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. این سقف شباهت بالایی به دال دوطرفه دارد اما در اجرای آن از گوی‌های خالی دوطرفه استفاده می‌شود و مصرف بتن را کاهش می‌دهد. این سقف‌ها معمولاً سرعت اجرای کم و هزینه بالایی دارند به همین دلیل در ساختمان‌های مسکونی کمتر استفاده می‌شوند و بیشتر در پروژه‌های صنعتی و تجاری کاربرد دارند.
مزایای سقف کوبیاکس:
- کاهش وزن ساختمان
- دوستدار محیط زیست
- مقرون به صرفه و اقتصادی
- عدم نیاز به نیروی متخصص برای اجرا
معایب سقف کوبیاکس:
- عدم تعریف استاندارد مربوط به زلزله برای آن
- هزینه بالا در پروژه های کوچک
۱۱.سقف پیش تنیده
سقف پیش تنیده جزء جدیدترین سقف های ساختمانی وارد شده به کشور است. اجرای این نوع سقف چندان ساده نیست؛ برای ساخت این نوع طاق، کابل هایی در داخل دال های بتنی سقف قرار می گیرد. اجرای سقف های پیش تنیده موجب کاهش وزن سازه می شود و نیاز بنا به ستون را کاهش می دهد؛ این ویژگی برای اجرای پارکینگ ها بسیار کاربرد دارد. همچنین می توان با استفاده از سقف پیش تنیده، ستون ها را به صورت نامنظم بنا کرد. در کنار مزایای ذکر شده، اجرای این نوع سقف معایبی مانند دشواری و هزینه بالا نیز دارد.
مزایای سقف پیش تنیده:
- دهانه های بزرگ و کنسول های تا هفت متر
- ضخامت دال کمتر
- کاهش ارتفاع کل ساختمان
- حذف تیرهای میانی
- امکان ستون گذاری نا منظم
- امکان ایجاد بازشو های بزرگ و نامنظم
معایب سقف پیش تنیده:
- هزینه زیاد
- نیاز به اکیب متخصص جهت اجرا(دقت اجرای بالا)
۱۲.سقف مرکب سبک یا سقف LCP (Light Composite Panel )
یکی ازانواع پنل های سقفی پیش ساخته است .این سقف ترکیبی از فولاد و بتن سبک سلولی(فوم بتن) است که که عملکرد مناسبی در تحمل بارهای وارد آمده بر سقف ایفا می کنند و به صورت کاملا پیش ساخته تحت نظارت فنی و کنترل کیفی بالایی در کارخانه تولید می شوند و پس از حمل به محل پروژه با اتصالات جوشی و یا مکانیکی به تیرهای اصلی یا فرعی سازه متصل میگردد .
این سقف به دلیل کاهش وزن اسکلت ساختمان و ابعاد فونداسیون، حدود ۵۰ درصد از حجم آرماتور و بتن فوندانسیون را کاهش می دهد. این پنل‌ها در عرض ۶۲ سانتی متر و طول ۴ متر و ارتفاع متغیر از ۱۴ تا ۲۰ سانتی متر تولید می‌شوند. دو طرف انتها و ابتدای پنل، ناودانی‌هایی حاصل از خمکاری ورق در ضخامت ۳ میلی متر (بصورت براکت یا یو) نصب شده است. دو ورق گالوانیزه با ضخامت ۰/۵ میلی‌متر و بصورت پروفیل ذوزنقه‌ای در دو سمت فوقانی و تحتانی قرار گرفته‌اند.
داخل فضای ایجاد شده نیز با بتن سبک سلولی (فوم بتن) در چگالی و مقاومت مطلوب پر می‌شودکه به عنوان یک عایق ضد حرارت و آتش و ضد صداعمل می کند. وزن هر متر مربع این سقف تقریبا ۸۰ کیلوگرم است.
مزایای سقف LCP:
- کاهش قابل توجه وزن سقف
- افزایش فوق العاده سرعت اجرا
- کاهش ارتفاع سازه به لحاظ کاهش ارتفاع سقف
- کاهش میزان ارتعاش و لرزش سقف
- کاهش هزینه های ساخت
- عایق قوی صوت و حرارت
- حذف کامل بتن ریزی و آرماتوربندی سقف
- کاهش هزینه های نیروی انسانی و عوامل اجرایی
معایب سقف LCP:
- استفاده از سقف های پیش ساخته ال سی پی در پروژه های کوچک از نظر اقتصادی مقرون بصرفه نیست
- به دلیل پیش ساخته بودن این نوع سقف ها، اسکلت باید به طور دقیق اندازه گیری شود و درصد خطا بسیار کم باشد، چرا که در صورت اشتباه درمحاسبه، درست کردن آن زمان بر و نصب آن مشکل خواهد بود.
انواع سقف ساختمانی کاذب
سقف‌های کاذب از جمله انواع سقف ساختمانی سبک هستند که اجرای آن بعد از نصب لوله‌های تأسیساتی خواهد بود. سقف کناف، پی‌وی‌سی، رابیتس و … از جمله سقف‌های کاذب هستند که از موادی همچون الیاف پلیمری، توری، گچ و افزودنی تشکیل می‌شوند. این سقف‌ها وزن بسیار کمی دارند، مقاومت بالایی در برابر حرارت و رطوبت داشته و به سرعت اجرا می‌شوند. در حقیقت این سقف‌ها را می‌توان به راحتی بین تیرچه‌ها اجرا کند و به سقف اصلی متصل نمود.
مزایای سقف های کاذب :
- آکوستیک کردن فضا، جذب صدا و جلوگیری از رد و بدل شدن صدا بین طبقات
- ایجاد حجم های دکوراتیو با هدف تغییر دکوراسیون داخلی محیط
- فراهم کردن بستری مناسب برای نورپردازی مدرن با توجه به دکوراسیون داخلی
- قابلیت جابه جایی، تعویض و تعمیر آسان تر
- دارای هزینه کمتر در مقایسه با تعمیر و بازسازی سقف اصلی
- قابلیت شست وشو و جلوگیری از رطوبت، اتلاف دما (انرژی دستگاه های گرمایشی و سرمایشی) و بهینه سازی مصرف انرژی
معایب سقف های کاذب:
- سازه های همیشگی نیستند، موقتی اند و نیازمند مراقبت و نگهداری دائمی هستند
- سقف کاذب باعث کاهش ارتفاع سقف محیط مورد نظر می شود و برای محیط هایی که در حالت عادی سقف کوتاهی دارند مناسب نیست
- بعد از چندسال تازگی و تمیزی خود را از دست می دهد و فرسوده می شود
- سقف کاذب به اندازه سقف اصلی مقاوم و مستحکم نیست و امکان تخریب آن در شرایط مختلف وجود دارد
با توجه به مطالب گفته شده در بالا، انواع سقف، برای اجرای یک پروژه ساختمانی وجود دارد. سقف‌ها بسته به نوع مصالح و نحوه‌ی پیاده‌سازی، ویژگی‌های متفاوتی دارند.
با در نظر گرفتن مواردی مانند: کاربری ساختمان، موقعیت جغرافیایی بنا، مساحت بنا، تعداد طبقات ساختمان، محدودیت‌هایی که معماری ساختمان در برابرمان قرار می‌دهد و در نظر گرفتن هزینه اجرای سازه، باید تصمیم گرفت که از بین انواع سقف، کدام برای ساختمان شما مناسب‌تر است.
